Wat betekent het om authentiek of "jezelf" te zijn?

Een van de bijzonder gerespecteerde menselijke eigenschappen is de authenticiteit of in gewoon Nederlands: jezelf zijn. Maar wat houdt dat precies in? Over het algemeen bedoelen we het gedrag van mensen die overeenkomt met wie ze zijn. Dus, niet gemaakt, oprecht, voortkomend uit hun achtergrond, verdiensten of status.
Mijn mening is dat authentiek zijn op deze manier wel belangrijk is en tegelijkertijd weinig zeggend en aan verandering onderhevig.

De uitspraak "Wees jezelf!" of "Hij/zij is niet zichzelf" heeft mij lang beziggehouden. Ik kwam gewoon niet uit wat mensen hiermee bedoelen. De reden dat ik hier niet uitkwam is dat wij eigenlijk niet in staat zijn om dit te zien of oordelen. Alhoewel we zien wanneer iemand op basis van overduidelijke leugens zich heel anders voordoet dan je zou verwachten, kunnen we nooit zeggen "Hij/zij is zichzelf!". Waarom niet? Om een eenvoudig reden: we weten nauwelijks of niet wie we zelf zijn en laat staan wie anderen zijn. Psychologen zeggen dat onze authenticiteit flexibel is en vele kanten kent: een intieme in relatie en tegelijkertijd stoere en zakelijke in werk, enz. Afhankelijk van situatie passen we ons altijd aan.

Een stereotype boer heeft een bepaald typisch bescheiden gedrag dat daarbij past en we zeggen dan: "Hij is een echte boer en hij is echt zichzelf." In werkelijkheid hebben we slechts een match gemaakt tussen onze beeld en norm wat een "boer" is of zou moeten zijn en de persoon voor ons. We zeggen gauw dat rijk iemand in een Ferrari en mooie kleding niet authentiek is, terwijl hier ook een rol van rijk iemand goed erbij zou moeten passen. Er spelen dan echter ook andere zaken: maatschappelijke norm dat je niet met je rijkdom moet pronken, eventueel jaloezie, enz.


We vinden misschien dat je jezelf bent als je je gedraagt volgens je persoonlijke eigenschappen, overtuigingen, wortels en emoties. Dat je deze niet verbergt of onderdrukt. Dat is iets wat we van elkaar goed aanvoelen en gelijk weten als iemand dan niet "zichzelf is". Het is echter zo dat persoonlijke eigenschappen, overtuigingen en vooral emoties zijn veranderbaar, vooral als je veel aan persoonlijke groei doet. Hierdoor is zichzelf zijn ook aan verandering onderhevig. Specifieke authenticiteit van een persoon heeft dan weinig of slechts tijdelijke waarde.

We herkennen vast wel volgende twee uitspraken van jezelf of je (ex-)partner:
- "Ik wil niet veranderen, maar gewoon mezelf zijn. Accepteer me zoals ik ben met al mijn slechte gewoontes." of
- "Ik wil veranderen en dan ben ik nog steeds mezelf."

Welke van deze twee uitspraken zijn meer acceptabel voor jou? Laat me ook weten wat jouw definitie is van authenticiteit.

"I am ...."

Een van de belangrijkste levensvragen die wij hebben is "Wie ben ik?". Ben jij deze lichaam, moslim, katholiek, Nederlander, Amerikaan, architect, enzovoort? Of misschien wat dieper: mens, wereldbewoner, je gedachten, ziel, karakter, gedrag. Mijn stelling is dat drang naar het antwoord op deze vraag meer zegt iets over jou dan het antwoord die je zelf samenstelt. Onze associatie met al deze termen belemmert ons bij het vinden van een echte antwoord.
Sommige van ons proberen identiteit te vinden door bewust over na te denken en labels te geven. Veruit de meeste mensen zoeken deze identiteit onbewust en proberen daar zelfs geluk in te vinden.
Er zijn talloze voorbeelden hiervan: als Nederlanders samen naar WK kijken en verdrietig zijn als Nederland uitgeschakeld is, voor het bedrijf werken en jezelf met de bedrijfsnaam identificeren (Xebiaan, VXer,...). Als je bij een vriendengroep hoort, dan is het voor je belangrijk wie ze zijn, want dat is jouw associatie. Daar ontleen jij je identiteit aan. Ofwel, dat ben jij!! In je ogen, zonder vrienden ben je niks.

Een veel meer voorkomende vorm is identificatie met dingen die we hebben of graag zouden willen hebben. De belangrijkste reden waarom mensen luxe artikelen kopen is identificatie met de imago achter die spullen: pakdrager, Apple fanaat, Alfa Romeo rijder, enz. De reden waarom we imago zo belangrijk vinden is onze zoektocht naar identiteit.

De marketing bedrijven weten hoe extreem belangrijk we vinden om onze identiteit te creëren of ontdekken. De meest evidente voorbeelden en daarom zeer krachtige reclames zijn reclames met woorden "I am ....".