Eerste maand als Gweilo, ofwel niet Chinees in Hong Kong

Dat is misschien de meest opvallende aan mijn eerste maand hier in Hong Kong. Ik ben voor het eerst in mijn leven zichtbaar anders dan meeste in mijn omgeving. We wonen niet op Hong Kong eiland, waar meeste andere Gweilo's wonen. Trouwens, het woord Gweilo (鬼佬) is een term gebruikt om een kaukasiër aan te duiden. Zo zijn er ook termen voor donkere mensen, Indiërs, enzovoort. Iets wat we in Nederlands niet echt kennen, of in ieder geval niet vaak gebruiken.

Is het erg dat ik anders ben? Nee, het is niet erg. Ik moet er alleen aan wennen. Men gedraagt zich anders tegen mij, dan bijvoorbeeld tegen Winghang. Net, in het busje heb ik chauffeur heel hard aan het lachen gemaakt door mijn ontzettend slechte Kantonese uitspraak. Of, ze vond misschien juist leuk en grappig dat ik het probeer.

We zijn inmiddels behoorlijk gesetteld. Bijna alle praktische dingen zijn geregeld en we kunnen ons focussen op het werk en genieten van deze bruisende stad. Het regelen van dingen gaat erg vlot, al verloopt communicatie soms moeizaam. Ze praten gewoon Engels. Echter, als je woorden en grammatica kent of op een eigen manier gebruikt, betekent niet dat je elkaar echt snapt. Het komt erg vaak voor dat wij of zij iets zeggen om vervolgens elkaar onbegrijpend aan te staren.

Maar wat zijn die verschillen in communicatie eigenlijk:

1. Het lijkt erop dat men in Hong Kong niet leuk vindt om te zeggen: "Ik begrijp je niet." of "Wat bedoel je precies"? Dit veroorzaakt ook vaak misverstanden. Als ze je niet goed begrijpen, dan maken ze aannames. Zo heb ik onder andere appelsap ipv bier gekregen, terwijl ik het in Kantonees besteld heb. En bestelden we, volgens de medewerker bij de Ikea, zwarte tv kast met rode deurtjes. Pas bij het uittekenen begrepen we dat het niet mogelijk was om het volledig in rood te verkrijgen.

2. Een gweilo die boos of een ontevreden gezicht trekt vindt men hier niet prettig. Ze kunnen daar niet zo goed mee overweg. Ze kijken dan weg en beschouwen ze je alsof je niet bestaat. Dit gebeurde toen ik een simpele coax TV kabel wou kopen. Deze verkopen ze niet in gewone electronica winkels zoals in Nederland, maar piepkleine winkeltjes in bijvoorbeeld Mong Kok. Hier kwam ik achter nadat ik zeker 10 winkels en winkeliers heb gesproken. Slechts de laatste wou me ook feitelijk helpen en aanwijzingen geven waar zo'n winkel is. Waarschijnlijk trok ik steeds een wanhopig gezicht al vanaf de 3de winkel.

3. Als je hier "waarom" vraagt, dan komt er meestal geen antwoord terug. Ze herhalen dan hoe het in elkaar zit en daar moet je het mee doen. Men denkt waarschijnlijk: "Ik heb je toch net alles uitgelegd, waarom doe je zo moeilijk?".

4. Veel Hongkongers spreken gewoon Engels, maar weinig kunnen iets meer complexe Engelse zinnen aan. Als ik deze post naar Engels zou vertalen en voorlezen, zouden meeste weinig van begrijpen. Echter, in engels geschreven brieven die wij ontvangen zijn wel van bijzonder hoge kwaliteit. Misschien zijn ze wel allemaal door een native engels sprekend persoon geschreven. Er is een keer voorgekomen dat ik iets in Engels vroeg en daarbij extra op gelet dat ik het duidelijk, correct en langzaam uitspreek. Vervolgens ging Winghang exact dezelfde zin herhalen en aanvullen met een paar Kantonese woorden en ze snappen het perfect. Die vrouw kon gewoon Engels, maar bijzonder genoeg begreep ze niet wat ik zei.
Het heeft misschien ook te maken met onze meer beschouwende manier van denken en praten.

Uiteindelijk denk ik dat het veel te maken heeft met non-verbale communicatie. De manier waarop wij in Nederland of Engelstalige landen elkaar aanspreken gaat gepaard met andere bewegingen, glimlach en dergelijke. Voor mij lijkt het soms alsof zinnen geen kop en staart hebben, waardoor ik denk: Was dat een vraag? Moet hij niet zijn zin afmaken? Een bijzonder groot verschil tussen engels en kantonees is dat we in Engels onder andere ook andere intonatie aan het begin en eind van een zin gebruiken om een vraag te stellen. In Kantonees is dat bijv. een uitgerekt woordje "aaaa" aan het einde. Ook andersom blijkt dat cruciaal te zijn. Als ik probeer kantonees te spreken, dan vergeet ik dat weleens. Dan snappen ze mij ook niet.